بهداشت دهان و دندان + فواید آن

چرا بهداشت دهان و دندان مهم است؟

بهداشت دهان و دندان یک شاخص کلیدی برای سلامت کلی، رفاه و کیفیت زندگیه. مطالعه جهانی در سال 2017 تخمین زد که بیماری­های دهان 3.5 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می­ده. براساس گزارش ها، سرطان های لب و حفره دهان در میان 15 سرطان شایع در سراسر جهان قرار داره. این بیماری سالانه نزدیک به 180،000 نفر مرگ و میر داره. اکثر بیماری­ها ناشی از مصرف تنباکو، الکل، رژیم های غذایی ناسالم و سرشار از قندها که همگی در سطح جهان در حال افزایشه هستند. به­ عنوان مثال بین مصرف زیاد قند و دیابت، چاقی و پوسیدگی دندان رابطه علت و معلولی وجود داره. برای رعایت بهداشت دهان و دندان نیاز به محصولاتی است. انواع محصولات بهداشت و سلامت دهان و دندان یک شاخص کلیدی برای سلامت کلی، رفاه و کیفیت زندگیه.

مطالعه جهانی در سال 2017 تخمین زد که بیماری­های دهان 3.5 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می­ده. براساس گزارش ها، سرطان های لب و حفره دهان در میان 15 سرطان شایع در سراسر جهان قرار داره. این بیماری سالانه نزدیک به 180،000 نفر مرگ و میر داره. اکثر بیماری­ها ناشی از مصرف تنباکو، الکل، رژیم های غذایی ناسالم و سرشار از قندها که همگی در سطح جهان در حال افزایشه هستند. به­ عنوان مثال بین مصرف زیاد قند و دیابت، چاقی و پوسیدگی دندان رابطه علت و معلولی وجود داره. برای رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان نیاز به محصولاتی است. انواع محصولات بهداشت و سلامت دهان و دندان را از فروشگاه کوشیار خرید کنید.

بهداشت نامناسب دهان و دندان باعث می­شه که میلیون­ها نفر از بیماری ویرانگر رنج ببرند.

بیماری­های دهان و دندان می­تونه بر اثربخشی فرد، در محیط مدرسه، محل کار و جامعه اثر بزاره. تاثیر روانی اجتماعی عدم رعایت بهداشت دهان و دندان  کیفیت زندگی را به میزان قابل توجهی کاهش می­ده. شما احتمالا یک مورد از مشکلات دندانی را در طول زندگی خود تجربه کردید. به نظر می­رسه که یک دهان سالم می­تونه به شما در حفظ بدنی سالم کمک کنه.

ارتباط درآمد فرد در جامعه با بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان (Oral Health) ارتباط مستقیمی با درآمد فرد در جامعه داره. درمان بیماری های دهان و دندان گران است. معمولا بخشی از پوشش جهانی بهداشت (UHC)، نیست. بیماری دهان و دندان به طور نامتناسبی بر اعضای فقیر و محروم جامعه تاثیر میزاره. بین وضعیت اجتماعی-اقتصادی (درآمد-شغل –سطح تحصیلات) شیوع و شدت بیماری های دهان و دندان ارتباط بسیار قوی و ثابتی وجود داره.

درمان و مراقبت های بهداشت دهان و دندان پرهزینه است.

به طور متوسط 20 درصد از هزینه های بهداشتی را در بیشتر کشورهای با درآمد بالا، تشکیل میده. تقاضا برای مراقبت های بهداشتی دهان و دندان فراتر از ظرفیت سیستم های بهداشتی در اکثر کشورهای با درآمد کم و متوسط است. برخی از مردم در کشورهای با درآمد بالا نیز قادر به پرداخت هزینه های مراقبت از دندان نیستند.

عوارض عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

حفره دهان شما انواع باکتری ها، قارچ و ویروس ها را جمع آوری میکنه. برخی از آنها به آنجا تعلق دارند و کاملا طبیعی است. آنها به طور کلی در مقادیر کم کاملا بی ضرر هستند. اما رژیم غذایی سرشار از قند شرایطی را ایجاد می کند که در آن باکتری های تولید کننده اسید می توانند رشد کنند. این اسید مینای دندان را حل می کند و باعث ایجاد حفره های دندانی می شود. خمیردندان اورال-بی مدل REPARE به تعمیر مینای دندان معروف است.

مهمترین بیماری های دهان و دندان:

پوسیدگی دندان (عدم رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان)

پوسیدگی دندان زمانی ایجاد میشه که سطح دندان جرم داشته باشه. قندهای غیرطبیعی در نوشیدنی ها و غذاها باعث به وجود آمدن پلاک دندان بشه. این قندها به اسیدهایی تبدیل میشن که به مرور زمان دندان را از بین میبره. مصرف مداوم قندها، استفاده از خمیردندان های بدون فلوراید، عدم حذف پلاک و مسواک نزدن میتونه منجر به پوسیدگی، درد و گاهی از دست دادن دندان و عفونت بشه. خمیر دندان سیگنال محافظ دندان شما و ضد پوسیدگی است.

بیماری پریودنتال (لثه)

بیماری لثه مستقیم به بافت هایی آسیب میزنه که اطراف دندان را احاطه کرده اند. این بیماری با خونریزی و تورم لثه ها (ژنژیویت) درد و گاهی اوقات بوی بد دهان مشخص میشه. در حالت بدتر، لثه میتونه از دندان و استخوان نگهدارنده جدا شده و باعث لق شدن و افتادن دندان بشه. برآورد شده که 10 درصد از جمعیت جهان با بیماری لثه درگیر هستند. علت اصلی بیماری لثه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از تنباکو است. استفاده از مسواک اورال-بی خوب و نرم به داشتن لثه سالم کمک میکنه.

سرطان دهان

سرطان دهان شامل سرطان های لب، اوروفارنکس (Oropharynx) و سایر قسمت های دهان میشه. از هر 100،000 نفر در جهان چهار نفر مبتلا به سرطان لب و حفره دهان هستند. سرطان دهان در مردان و افراد مسن شایع تر و به شدت بر اساس شرایط اجتماعی- اقتصادی متفاوت می باشد. در برخی از کشورهای آسیایی و اقیانوسیه سرطان دهان در میان سه سرطان برتر قرار داره. مصرف تنباکو و الکل از علل اصلی این بیماری هستند. عدم رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان به اینجا ختم نمیشه.

ترومای دهان و دندان

ترومای دهان و دندان همان آسیب فیزیکی به آنها است مانند شکستگی دندان، پارگی لثه و لب، شکستگی فک یا لق شدن دندان. ترومای دهانی میتونه ناشی از عوامل دهانی مانند عدم هماهنگی دندان ها و عوامل محیطی (مانند زمین بازی، رفتارهای پرخطر و خشونت باشه). 20 درصد از افراد در مقطعی از زندگی خود دچار ترومای دهانی و دندانی میشن. درمان این بیماری پرهزینه و طولانیه. گاهی موجب از دست دادن دندان نیز میشه. در نتیجه موجب عوارضی برای چهره، روانی و روحی فرد، از دست دادن زیبایی صورت و کیفیت زندگی میشه. بهداشت دهان و دندان ارتباط مستقیمی با خطرات فیزیکی نیز داره.

بیماری نوما (Noma)

شکاف لب

استعداد ژنتیکی یکی از دلایل اصلی شکاف لب به حساب میاد. با اینحال تغذیه نامناسب مادر، مصرف تنباکو، الکل و چاقی در دوران بارداری نیز نقش بسزایی دارن. در محیط های کم درآمد میزان مرگ و میر بالایی در دوره نوزادی وجود داره. اگر شکاف های لب به درستی توسط جراحی درمان بشن، توانبخشی کامل امکان پذیر میشه. مشکل نوزاد در صحبت کردن و تکلم حل میشه. حتی میتونه مشکل ظاهری صورت کودک خیلی کمتر بشه. شاید بهتره بگم اینجا نیز عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نقشی نداره. تغذیه مادر و ژنتیک در این بیماری حرف اولو میزنه. نوزادان مادران معتاد به الکل و مواد، بیشتر به این بیماری دچار میشن.

جلوگیری و پیشگیری از بیماری ها و آسیب های دهان و دندان

در سال 2015، بیانیه توکیو در مورد بهداشت دهان و دندان برای طول عمر سالم به تصویب رسید. این بیانیه از سیاستگذاران و متخصصان سلامت خواسته تا بیماری های مرتبط با بهداشت دهان و دندان را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. دسترسی و برابری بیشتر در خدمات بهداشت و سلامت دهان و دندان را ارتقا دهند. برنامه های بهداشت دهان و دندان را توسعه بخشند. تضمین کنند که مراقبت های بهداشت دهان و دندان برای همه بدون مشکلات مالی در دسترس هست. با این حال حمایت بیشتری برای تحقق این اهداف لازمه.

کاهش مسائل بهداشت و سلامت دندان و دهان مستلزم اصلاح سیستم های مراقبت از دندانه. تا تمرکز از درمان تهاجمی دندان به پیشگیری و کنترل بیماری های دهان براساس (مراقبت فردمحور) تغییر کنه. برای رسیدگی به عوامل تعیین کننده بیماری های دهان و دندان نیاز به یک برنامه اساسیه. مقابله با نابرابری ها از طریق دسترسی به مراقبت های بهداشتی همگانی، نیاز به سیاست های  قویی هستش. که بیماری های دهان و دندان را میتونه از طریق ملاحظات بهداشتی کاهش بده.

عوامل کاهش دهنده بیماری ها دهان و دندان

• ترویج یک رژیم غذایی متعادل و کم قند
• مصرف روزانه میوه و سبزیجات تازه
• ترجیح دادن آب به عنوان نوشیدنی اصلی
• توقف استفاده از انواع تنباکو
• کاهش مصرف نوشیدنی های الکلی
• استفاده از خمیردندان، آب آشامیدنی، نمک و شیر حاوی فلوراید
• مسواک زدن حداقل دوبار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید
• زدن مسواک قبل از خواب
• رعایت بهداشت زبان
• حداقل استفاده یک بار در روز از نخ دندان و دهانشویه
• مراجعه حداقل دوبار در سال به دندانپزشک حرفه ای
• جرم گیری دندان برای یکبار در سال
• مصرف خمیردندان دارای تاریخ انقضا
• استفاده از تجهیزات حفاظتی هنگام ورزش و مسافرت با دوچرخه و موتورسیکلت (برای کاهش خطر آسیب های صورت)

تشخیص بیماری دهان و دندان به کمک دندانپزشک

اقداماتی زیادی وجود داره که میتونه برای حفظ بهداشت دهان و دندان انجام بشه. بیماری دهان و دندان را میشه تا حد زیادی کاهش داد. مراجعه دوبار در سال به دندانپزشک این اجازه را میده که علائم را زودتر تشخیص بده. در طول معاینه دندانپزشک شما از نزدیک مواردی مانند (دندان ها، دهان، گلو، زبان، گونه ها، فک، گردن) را بررسی میکنه. ممکنه با ابزارهایی به دندان شما ضربه بزنه یا خراش بده. شاید لازم باشه از دندان شما عکس اشعه ایکس گرفته بشه.

برای ملاقات با دندانپزشک خود نباید منتظر بمونید تا علایم ظاهر بشه.

برای بررسی وضعیت دندان ها، مشکلات فکی و سینوس ها، شما را به یک مرکز رادیولوژی دیجیتال فک و صورت حتما معرفی میکنه. زنان باردار باید مراقب اشعه ایکس و رادیولوژی باشند. در صورت بارداری به دندانپزشک خود اطلاع دهید. شاید هریک از علائم و مشکلات زیر را در مورد دندان تجربه کردی. در صورت مشاهده سریع برای ملاقات با دندانپزشک خود وقت بگیر.

علائم و مشکلات دهان و دندان (عدم رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان)

اگر هر یک از این علائم همراه با تب بالا، تورم صورت و گردن باشد. باید به دنبال درمان فوری پزشکی باشید.

آنچه باید در مورد بهداشت دهان و دندان کودکان بدانید:

بهداشت دهان و دندان کودکان همانند بزرگسالان مهمه. چرا که عادت رعایت بهداشت از کودکی باید پایه ریزی بشه. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه کرده که کودکان از اولین سالگرد تولد خود به دندانپزشک مراجعه کنند. کودکان بسیار مستعد مبتلا به حفره های دندانی و پوسیدگی دندان هستند. بخصوص آنهایی که از شیشه شیر تغذیه می کنند. پوسیدگی دندان توسط شیشه شیر به عنوان پوسیدگی در اوایل دوران کود کی نیز شناخته میشه.

بیش از 530 میلیون کودک در جهان از پوسیدگی دندان­های شیری رنج می­برند.

پوسیدگی زودرس کودکی (ECC) یا سندرم شیشه شیر الگوی متمایز پوسیدگی دندانه. هنگامی که برای اولین بار ظاهر میشه، ممکنه متوجه لکه های سفید در نزدیکی خط لثه بشید. این لکه ها با پیشرفت پوسیدگی قهوه ای میشه. درمان زودهنگام برای کاهش سطح پوسیدگی مهمه. قند باقی مانده روی دندان ممکنه منجر به این پوسیدگی بشه. این قندها از شیر، آب میوه و غذاها به دست میاد. یکی از راههای اهمیت به بهداشت و سلامت دهان و دندان کودکان مسواک و خمیردندان اصله. برای کودکان خود از فروشگاه کوشیار همیشه مسواک و خمیردندان با کیفیت بخرید. متخصصان دهان و دندان برای استفاده صحیح از شیشه شیر مواردی گفته اند. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک خود بهتر است آنها را بدانید:

آنچه مردان و زنان باید در مورد بهداشت و سلامت دهان و دندان بدانند:

طبق تحقیقات انجام شده مردان کمتر از زنان از دندان ها و لثه خود مراقبت می کنند. در مقایسه با زنان مردان کمتر از دوبار در روز مسواک می زنند، یا به طور منظم نخ دندان می کشند. میشه گفت خیلی کمتر به دنبال مراقبت های پیشگیرانه از دندان هستند. سرطان دهان و گلو در مردان بیشتر دیده میشه. مطالعه ای در سال 2008 نشان داد مردانی که سابقه بیماری لثه دارند 14 درصد بیشتر از مردانی که لثه های سالم دارند در معرض ابتلا به انواع سرطان هستند. مهمه که مردان عواقب رعایت نکردن بهداشت و سلامت دهان و دندان را بشناسند و در اوایل زندگی به کار ببرند.

رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان برای زنان باردار بسیار مهمه. حتما باید بهش توجه بشه.

به دلیل تغییر هورمون ها در مراحل مختلف زندگی، زنان در خطر ابتلا به چندین مشکل بهداشت دهان و دندان قرار دارند. هنگامی که یک زن برای اولین بار قاعدگی را شروع میکنه، ممکنه در طول دوره قاعدگی خود دچار زخم های دهان یا تورم لثه بشه. در دوران بارداری، افزایش هورمون ها میتونه بر میزان بزاق تولید شده توسط دهان تاثیر بزاره. تعادل طبیعی بدن به هم میریزه. استفراغ مکرر ناشی از تهوع صبحگاهی میتونه منجر به پوسیدگی و از بین بردن مینای دندان بشه. مراجعه به داندانپزشک در دوران بارداری برای مراقبت های دندانی نیز میتونه انجام بشه. فقط بارداری خود را به دندانپزشک اطلاع دهید.

بیماری لثه زنان در سنین بارداری خطر ابتلا به زایمان زودرس با نوزاد وزن کم را افزایش میده. خمیردندان پارودونتکس از خونریزی و التهاب لثه جلوگیری میکنه. در دوران یائسگی مقادیر کم استروژن میتونه خطر ابتلا به بیماری لثه را فزایش بده. برخی از زنان همچنین ممکنه وضعیتی به نام سندرم سوزش دهان (BMS) را در دوران یائسگی تجربه کنند. این اختلال با یک احساس سوزن سوزن شدن ناخوشایند مشخص میشه. گهگاهی با تغییراتی در چشایی همراهه. این بیماری با کرم، قرص یا داروها درمان میشه.

وضعیت بهداشت و سلامت دهان و دندان سالمندان

تحقیق در مورد وضعیت بهداشت و سلامت دهان و دندان سالمندان چندان دلگرم کننده نیست. نشان دهنده عدم تعادل عمیق بین کشورها است. اکثر تحقیقات در این زمینه بر گروه سنی 65 تا 74 سال تمرکز داره. مطالعات کمی برای افراد بالای 74 سال صورت گرفته.

بهداشت و سلامت دهان و دندان عامل مهمیه که بر کیفیت زندگی، سلامت و رفاه سالمندان تاثیر داره.

شاید بعد از سفیدی مو و چین و چروک های پوستی خرابی دندان ها عامل دیگر پیری باشه. اینها در ظاهر افراد به خوبی نمایان میشه. البته سالمندان نیاز به حمایت و مواظبت بیشتری در زمینه بهداشت و سلامت دهان و دندان دارن. سوال اینجاست در کشور ما در حوزه بهداشت دهان و دندان برای افراد سالمند چه سیاست هایی اعمال شده؟ یه مورد خوب میتونه اعزام متخصصین به منزل و معاینه افراد سالمند باشه. افراد مسن بیشتر عوامل زیر را تجربه می کنند. شاید بعضی از این عوامل مشترک بقیه سنین باشه.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی به دلایل مختلف یکی از مشکلات مهم بهداشت و سلامت دهان و دندان در میان سالمندانه. تا جایی که امکان داره درمان و نگهداری دندان ها باید جایگزین کشیدن اونا بشه. تغییرات بزاق، رژیم غذایی ضعیف، تحلیل لثه و قرار گرفتن آن در سطح ریشه و خشکی دهان از علایم و عوارض بالا رفتن سنه. در سالمندان پوسیدگی دندان، ریشه آن را هدف قرار میده. به طور کلی شیوع زیاد از دست دادن دندان در این سنین به همین دلیله. درمان آن تا به امروز عمدتا، کشیدن دندان آسیب دیده است. روش معمول فعلی باید ترمیم، برداشتن کمترین میزان ممکن دندان پوسیده، تمرکز بر مجدد سازی دندان آسیب دیده با فلوراید باشه. هدف باید بهبود کیفیت زندگی بیماران با حفظ دندان های طبیعی آنها و اجتناب از دندان مصنوعی ثابت یا متحرک باشه.

بیماری پریودنتال

در مورد بیماری پریودنتال ( یک بیماری عفونی مزمن که بر بافت های نگهدارنده دندان، از جمله لثه و استخوان آلوئل (Dental alveolus) تاثیر میزاره) که در سالمندان دیده میشه. علت آن تجمع پلاک باکتریایی و به دنبال آن التهاب لثه و کاهش خفیف استخوان آلوئل دندانه. همچنین مطالعات اخیر نشان داده که بروز پریودنتیت شدید (احتمال بیشتر از دست دادن دندان) با افزایش سن بیشتر میشه.

بی دندانی

هنگامی که پوسیدگی و پریودنتال درمان نشه مرحله نهایی آن از دست دادن دندانه. که نشان دهنده شکست سیستم مراقبت از دندان و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در سنین قبل بوده. بی دندانی ارتباط مستقیمی با جویدن غذا و مشکلات تغذیه داره. برخی کارشناسان عقیده دارن که بی دندانی یک دلیل برای مرگ و میره. برخی هم اعتقاد دارن که فقط میتونه یه اختلال اساسی در کیفیت زندگی باشه. البته مطالعات نشان میده که تنوع گسترده ای از سالمندان بی دندان در بین کشورها وجود داره. اما خدمات داندانپزشکی، ارائه حمایت مالی عمومی یا اجرای سیاست های بهداشت و سلامت دهان و دندان در مورد آنها در این کشورها متفاوته.

تحقیقات در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اوج از دست دندان را در حدود سن 65 سالگی گزارش داده اند.

مشکلات بی دندانی زمانی تشدید میشه که عملکرد جویدن حتی با دندان های مصنوعی نیز برقرار نشه. متخصصان دهان ودندان بر این باورند که حداقل 20 دندان مصنوعی برای جویدن لازم و ضروریه. شیوه های زندگی ناسالم (از  جمله بهداشت نامناسب دهان و دندان، مصرف بیش از حد الکل، استفاده از تنباکو) باید کنار گذاشته بشه. مراقبت، بهداشت، کنترل معمول دندانپزشک، تغذیه از غذاهای نرم یا حتی المکان میکسر شده برای سلامتی دندان مصنوعی ضروریه.

خشکی دهان در افراد مسن

سرطان دهان

سرطان دهان یک تهدید بزرگ برای سلامت بزرسالان و سالمندان در کشورهای پردرآمد و کم درآمده. سرطان دهان شامل سرطان حلق،‌ لب و لثه میشه. هشتمین سرطان شایع در جهانه. میزان بروز و مرگ و میر در مردان بیشتر از زنانه. سرطان دهان با افزایش سن زیاد میشه و در میان افراد بالای 65 سال نگران کننده است.

سخن پایانی:

در این مقاله بطور مفصل، بهداشت و سلامت دهان و دندان در سنین مختلف و مردان و زنان بررسی شد. ما یاد گرفتیم عدم رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان عوارض جبران ناپذیری داره. خواندن مقاله و کتاب و اضافه کردن معلومات عمومی یکی از مواردی هست که در این مورد کمک کننده است. اما دندانپزشک فردی است که میتونه این عوارض را تشخیص بده و درمان کنه. بهداشت دهان و دندان یک بهداشت فردی است. برای رعایت بهداشت فردی بهتر است جدول چک لیست داشته باشید. مقاله بهداشت فردی را مطاله کنید تا با جدول چک لیست بیشتر آشنا شوید. فروشگاه کوشیار از خواندن تجربیات شما در مورد مراجعه و معاینه به دندانپزشکی استقبال می کنه. ممنون میشیم با کاربران ما نظرات و تجربیاتتون از دندانپزشکی را در میان بذارید.